23 Eylül 2011 Cuma

İLİÇ İLÇESİNİN TARİHİ-2




Basdaklı/Basdaklu:.......Basdana:Köy/İLİÇ.Türkmen cemaatındandır.


Biziki/Bizeki.......Bizgi:Köy/İLİÇ.Ekrad Türkleri aşiret ve cemaati olup,Rışvan aşiretine mensubtur.


Boyalık/Boyalı,Boyacalı/Boyacalu.........


Boyalık:Köy/İLİÇ.”Boyacı”,”Boyacılu”diye adları geçen yörük cemaatlarının büyük bir kısmı Orta Anadolu kentlerinde bulunmaktadırlar.”Boyalı”olarak söylenenler ise,


Malatya’dan Haymana’ya kadar olan yerlerde mevcuttur.


Çöplü.........Çöpler:Köy/İLİÇ.Konar-göçer Türkmen cemaatidir.”Çöp”,Türkçe’de daha ziyade kırılmış küçük ağaç parçasıdır.


Doğan.............Doğan:Köy/İLİÇ.Eski Türk geleneklerinde bulunan ongunlardandır.Yine pek çok Türk aşiret ve cemaatı bu kelimeden türetilen adlara sahiptir.


Enbiyalı/Enbiyalu,Enbiyacalı,Enbiyalar.........


Enbiya:Köy/İLİÇ.Orta ve Güney Doğu bölgelerinin


bazı kesimlerinde rastlanan Türk-Yörük cemaatlarındandır.


Gedenli/Gedenlü,Gedene............


Gedenek:Köy/İLİÇ.Ekrad Tükleri cemaatinin adıdır.


Gedene; keçe çadır,göçebe çadırı anlamına gelir.


Karaballı/Karaballu,Karabali,Karabalili.....Kemah-Kuruçay/İLİÇ havalisinde bulunan Ekrad Türkleri cemaatındandır.


Karakaya,Karakayalı/Karakayalu.............


Karakaya:Köy/İLİÇ.Konar-göçer Türkmen cemaatidir.


Karataş,Karataşlı/Karataşlu................Karataş:İliç’te bir mevki adı.Türkmen yörük cemaatinin adıdır.


Kererli/Kerecurlu/Kirecurlu.............


Kerer:Köy/İLİÇ.Türk cemaatlerindendir.Kelimenin menşei “Ker” olup,bugünkü “germek” fiiliyle alakalıdır.Orta Asya Türkleri’nde çadıra,kışlık eve “Keregü”, ”Kerege” adı verilir.Selçuk’un ulu dedelerinden adı “Kerakuçi Hoca”dır.


Bazı Türk mahallerinde Kerege,Türk çadırının ağaç iskeleti demektir.Orta Asya’daki karşılığı “gergi”dir.


Kervan sözü de bu adla ilgilidir.


Kozluca............Kozluca:Köy/İLİÇ.Yörük Türk cemaatlerindendir.Yörede evlerin altında bulunan davar ağılına veya sadece kuzular için ayrılan bölümlere bu ad verilir.


Kunduslu................Kundusu:Köy/İLİÇ.Yörük Türkleri cemaatlerindendir.İsmin bir çeşit buğday türü olarak kullanılan”kundulu”,”kunduruy”ile eş anlamlı olduğu sanılır.


Kuranşa,Kurunşah/Kuranşalu...........


Kuran:Köy/İLİÇ.Konar göçer Türkmen cemaatidir.


”Kuran”; yapan,imar eden demektir.


Levendbaylı/Levendboylu...........Levent-pınar(Eski adı Erhami):Köy/İLİÇ.Türkmen Ekradı cemaatlerindendir. Levend; boylu-boslu,yakışıklı kimselere verilen addır.


Paşaağalı/Paşaağalu.............Paşağı:Köy/İLİÇ.Göçer evli Tükmen cemaatidir.


Rişvanlı/Rişvanlu.............Orta ve Doğu Anadolu’nun bazı yörelerinde ve


Kuruçay/İLİÇ havalisinde bulunan konar-göçer Türkmen cemaatıdır.Badılı aşiretine bağlıdır.


Sevirli/Sevirlü.............Servegi:Köy/İLİÇ.Konar-göçer Ekrad Türkleri cemaatlerindendir.Rışvan aşiretine tabidirler.Ancak adı geçen köyün bu cemaatla ilgisi müphemdir.


Tirikan,Tirikanlı/Tirikanlu;Tinkarlı/Tinkanlu.............


Tinkar:Köy/İLİÇ.Daha ziyade Doğu ve Orta Anadolu’nun


bazı yörelerinde bulunan konar-göçer


Ekrad Türk cemaatı olup,Merdisi aşiretine tabidir.


Turgut,Turgutlu,Durgut,Durgutlu,Durgutobası..........


Tuğut:Köy/İLİÇ.Yörük Türkmen cemaatıdır.


Mamulu aşiretine tabidir.


Urur,Uru,Urik,Urfat..............Urik:Köy/İLİÇ.Osmanlı belgelerinde Kiğı yöresinde oldukları kaydedilen Türkmen Ekradı taifesindendir.


Yakub,Yakubi,Yakublu,Yakublar...........


Yakublu:Köy/İLİÇ.Konar-göçer Türkmen cemaatı olup,


Mamulu aşiretine tabidir.


Yaylalı/Yaylalu,Yayla................Yörük cemaatı olup,Kuruçay/İLİÇ yöresinde de oldukları kaydedilmiştir.


Kozkışla--------------Köy/İLİÇ


Kuruçay--------------Bucak/İLİÇ


Dengiz:Büyük göl ,Büyük Nehir;Türkmen oymağının adı.Oğuz boylarından.


Tinker-------Köy---------Kuruçay/İLİÇ



OĞUZ(TÜRKMEN) 24 BOYUNA BAĞLI OLANLAR



İğdir/Yiğdir(İyilik,Büyüklük,Yiğitlik);Bu boydan bir grubun Kuruçay(İLİÇ)’daki nüfusları XVl.yy.da vergi nüfusuları 12’dir.
Kara evli/Kara-ivli,Karabölük: İliç/ Karakaya Köyü




TÜRKÇE,TÜRKÇE ANLAMI OLAN(TÜRKÇELEŞMİŞ) KÖY ADLARI




(Aşağıdaki köy adları tahlil ve açıklamaları;adlarının tarihçesinin ele alınışı şeklinde değil,bugünkü telaffuzları esas alınarak yapılmıştır.Türkçe olduğu açık olan kelimelerle,daha önce izah edilenlerin tekrarının yapılmamasına çalışılmıştır.)


Ağıldere;Köy/İLİÇ.”Ağıl-dere”,Hayvan(Sığır ve davar) konulan yerlere ağıl denir.Dere; en küçük akarsulara verilen addır.


Ardos;Köy/İLİÇ.”Ard”;arka,sırt,son,netice,sarp yer,yokuş,boyun,tepe,dağ sırtı gibi anlamlar taşır.Kırgız Türklerine bağlı Edigene uruğuna tabi bir oymak “Arday” adını taşır.


Bağcağız:Köy/İLİÇ;”Bağ-cağız”.Tükçede –cağız-,küçültme ve biçareliği belirtmek için kullanılan eklerdendir.Bağcağız=küçük meyvelik.


Bağıştaş:Köy/İLİÇ;”Bağış-taş”.Taş’ın Türkler tarafından değeri ve bazı hallerde kudsiyeti vardır.Yine bazı yerlerde,bazı Türkler tarafından taşlara –bağış-yada-adak-(adak taşı) yapmak geleneği vardır.Adı geçen köyde eski ululardan birinin mezarı bulunmakta olup,yatırdaki ayrı duran kitabe taşında şu kayıt mevcuttur.”Horasan pirlerinden İmam Zeynel Abidin soyundan Leşkeroğlu...”.


Çiftlikköy:Köy/İLİÇ;”Çiftlik”,tarım ve hayvancılığın yapıldığı ve evleri bulunan uygun arazi demektir.


Çorencil:Köy/İLİÇ;Küçük kıraç arazi denmesi mümükün.-Çora,-çoralı-,çoralu veya,-çorlu adında Türkmen cemaatları Anadolu’da mevcuttur.Ayrıca Türkçe’de çer/çöp-diye geçen veya dayanıksız binaları tasvirde kullanılan bir deyim mevcuttur.


Danzı:Köy/İLİÇ;Eski Türkçe kelimelerinden olan”dansuh”,Dede Korkut’ta; armağan,hayrat uyandırabilen eşya gibi anlamlara gelir.”Oğul,dan-dansuh bugün Oğuzda ne gördün?”.


Dostan:Köy/İLİÇ;Türkçe isimlerdendir.Osmanlılar devrinde Rakka,Erzurum,Çıldur yörelerinde bulunan bir Türkmen cemaatının adı da “Dosanlı”dır.


Erhami:Köy/İLİÇ.


Gafur:Köy/İLİÇ.Gafurefendi gibi Türkler arasında kullanılmakta olan kişi adına izafeten verilmiş köy adlarıdır.Batı Anadolu’da “Gaffarlu” adlı bir cemaat da bulunmaktaydı.


Gemho:Köy/İLİÇ;Aslen Türkçe olan,bazı deyimler gibi yöre şivesinden ‘o’nun eklenmesiyle değişen kelimelerdendir.Anadolu’daki cemaatlerden birinin adı “Gedüklü”dür.Söğüt yöresinde bulunan bir diğer cemaat “Gemran” diye anılır.


Geyran: Köy/İLİÇ;Türk dairesinde kalan kelimelerdendir.”Gevanlı”,”Gevan” diye kaydolunan yörük cemaati ile alakası müphemdir.-Geyri-,sonra,-geyreli-ise kaburga altı demektir.


Gösge(Göske/Köşge)Köy/ İLİÇ:”Köşiğ”,”Köşiğe”sözler en eski Türkçe kelimeler olup,-gölgelik-,-perde- gibi anlamlara gelmeteydi.Köklü –köşitmek-(örtmek)fiilinden doğmuştur.-Gösgelmek-,sırt vermek,yaslanmak anlamına gelir.


Gümüşkan Köy/İLİÇ;”Gümüş-kan”.Anadolu’da “Gümüşlü/Gümüşler” adında bir Türk cemaati mevcuttur.Köyün ismi,kurucularının asaletli oluşlarını vurgulayıcı bir nitelik taşımaktadır.


Hanage/ Köy/İLİÇ;Malüm olduğu üzere han ,konaklama yerlerinin adıdır.Yolcuların kalma,konaklama ve ihtiyaçlarının karşılanabilmesi için bazı imkanları sağlayan hanlar;eski Türk toplum hayatında mühim bir yeri vardır.Yer isimlerinde herhangi bir han’ın etkili olduğuna dair pek çok misal verilebilir.Adı geçen köyde bunlardan biridir.


Hardışı/:Köy/İLİÇ;”Har”,çeşitli Türkçe deyimlerde kullanılır.Bazı kelimelerin meydana gelişinde de fonksiyonu olan seslerdendir.”Dışı”,için olmayan,ayrı anlamındadır.


Hasa/Köy/İLİÇ;Bu yörede dut dökülen büyük çarşaflara “hasa” denir.Sivas-Erzurum-Mardin-Diyarbakır yörelerinin çevrelediği “Hasanlı” cemaatiyle ilişkisi müphemdir.


Hığdar/Köy/İLİÇ:Telaffuzu Türkçe olan bu ismin,”Hıdıranlı” veya “Hıdırağa” Türkmen cemaatlerine izafeten verilmiş olması da mümkündür.


İLİÇ:Eski Anadolu Türkçesi’nde hem hamam ve hem de ılıca için kullanılan “Ilıca”nın söyleniş biçimlerindendir.
İslamkenti/Köy/İLİÇ;Türklerde Orta Asya hayatı da dahil,yerleşim alanlarına “kent” (Şehir,merkez) kullanmak geleneği yaygındır.Anadolu’da da aynı durum sürdürülmüştür.Ayrıca bir diğer adı “Köşgerli” olan Türkmen cemaatlerinden birinin adı “İslamlı”dır.


Kangurut/ Köy/İLİÇ:”Kan-gurut”,Birleşik Türkçe yer adlarından.Gurut veya kurut,kurutulan bir süt mamülünün adıdır.
Kerdağ/ Köy/İLİÇ:Ker’le başlayan pek çok Türkçe kelime bulunmaktadır.Orta Anadolu yöresinde üç köşeli törpüye ‘kerdah’ denmektedir.


KURUÇAY/İLİÇ: ”Kuru-çay”.Suyu olmayan kuru derelerden müteşekkil akarsu yataklarına sahip yer demektir.


Kuzkışla/Köy/İLİÇ:”Kuz-kışla”.Kuz,Kuzey,güneşin arkaya alındığı yer; kışla,askeri terimlerdendir.


Prensor/Köy/İLİÇ:”Penbe-sor”.Penbe bir tür renk adıdır.
Poşeği/Köy/İLİÇ:Kemaliye –Malatya yörelerinde Poşmük,çöplük anlamlarına gelir.


Sime/Köy/İLİÇ:Türkçeleşmiş yer adlarındandır.


Hiç yorum yok:

Yorum Gönder